Με μικρά βήματα ανακούφισης χαλαρώνουν μέρα με τη μέρα τα capital controlsγια τους Έλληνες επενδυτές, που βρίσκονται πλέον πάνω από τρεις μήνες εγκλωβισμένοι στο καθεστώς κεφαλαιακών ελέγχων. «Τόσο όσο» επιτρέπει ηαυστηρή τήρηση των περιορισμών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζακαι την Τράπεζα της Ελλάδας, αλλά με πολύ πιο αργό ρυθμό από όσο επιθυμούν και εισηγούνται η κυβέρνηση, οι Αρχές της κεφαλαιαγοράς και οι χρηματιστές, υπογράφονται το τελευταίο διάστημα κάποιες «σκόρπιες» αποφάσεις απελευθέρωσης στη διακίνηση κεφαλαίων, χωρίς, ωστόσο, καμία από αυτές να αλλάζει σημαντικά την κατάσταση ή, πολύ περισσότερο, να μπαίνει στον πυρήνα του προβλήματος, που παραμένει η πλήρης απαγόρευση αξιοποίησης τραπεζικών καταθέσεων για αγορές μετοχών από τους Έλληνες επενδυτές.
Οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα είναι στοχευμένες σε συγκεκριμένες «ομάδες» επενδυτών, ενώ απουσιάζουν πλήρως τα τολμηρά βήματα «ξεκλειδώματος» των καταθέσεων για επενδύσεις, παρότι πλέον το πραγματικό πρόβλημα στο μέτωπο των εκροών είναι πολύ μικρότερο από τις ανησυχίες της ΕΚΤ. Οι χρηματιστηριακές Αρχές καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες να πείσουν την ΤτΕ και την ΕΚΤ να χαλαρώσουν ακόμα περισσότερο τους περιορισμούς, υποστηρίζοντας πως έχουν δημιουργηθεί σημαντικές στρεβλώσεις που δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν. Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για την επιστροφή της «κανονικότητας» στο Χρηματιστήριο, καθώς, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, εξετάζεται πλέον η άρση όλων των περιορισμών μέχρι τις 15-20 Οκτωβρίου.
Χωρίς ουσία
Η τελευταία υπουργική απόφαση για τη δυνατότητα ελεύθερης ανάληψης από τους καταθέτες μέχρι του 10% των κεφαλαίων που φέρνουν πίσω στις ελληνικές τράπεζες από το εξωτερικό προκάλεσε κλαυσίγελο στη χρηματιστηριακή αγορά, παρότι δεν αποτελεί απόφαση που συνδέεται άμεσα με τις επενδύσεις. Αναμφισβήτητα, αποτελεί μια κίνηση προς την κατεύθυνση χαλάρωσης των περιορισμών, όμως στερείται ουσίας και αποτελέσματος, σύμφωνα με την κριτική που γίνεται, καθώς θεωρείται βέβαιο πως κανείς –εκτός αν χρειάζεται επειγόντως ρευστό– δεν έχει λόγο να μεταφέρει σε ελληνική τράπεζα, π.χ., 100.000 ευρώ από το εξωτερικό, για να μπορεί να σηκώσει μόνο τα 10.000 ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 90.000 ευρώ θα υπόκεινται σε capital controls.
Το 10%, όμως, ακόμα και ως κίνηση εντυπώσεων, ήταν το καλύτερο που μπόρεσε να κερδίσει η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση με την ΤτΕ και την ΕΚΤ, όταν προεκλογικά είχε ζητήσει, μέσα σε μια κόντρα άγριου παρασκηνίου, να επιτραπεί –ως κίνητρο για την επιστροφή καταθέσεων– η δυνατότητα ελεύθερης ανάληψης όλου του ποσού από τα κεφάλαια που θα μετέφερε κάποιος από το εξωτερικό στις ελληνικές τράπεζες ή θα «σήκωνε από το στρώμα» και τις θυρίδες για να τα επιστρέψει στα τραπεζικά γκισέ.
Το πρώτο βήμα…
Το πρώτο μεγάλο βήμα για τους επενδυτές έγινε την περασμένη εβδομάδα, με την υπουργική απόφαση που επέτρεψε πλέον τη δυνατότητα αγοράς ξένων μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων κ.ά. από Έλληνες επενδυτές μέσω των ελληνικών τραπεζών, των ΑΕΔΑΚ και χρηματιστηριακών εταιρειών. Πρακτικά επετράπη σε όσους ιδιώτες ή θεσμικούς επενδυτές είχαν πουλήσει μετά την τραπεζική αργία, ή ρευστοποιήσουν στο μέλλον, τις θέσεις τους σε μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια του εξωτερικού, να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα λεφτά που εισέπραξαν για να επενδύσουν ξανά σε ξένες αγορές. Στο ίδιο πλαίσιο, επιτρέπεται πλέον να αγοράζει κανείς μετοχές, ομόλογα, Α/Κ κ.ά. στο εξωτερικό με χρήματα που μεταφέρει σε λογαριασμό ελληνικής τράπεζας, αλλά και να παίρνει με τη μορφή ρευστού το 10% των ποσών αυτών, ανεξαρτήτως capital controls.
…και η δουλειά που έμεινε στη μέση
Στις αρχές Σεπτεμβρίου οι Αρχές είχαν προχωρήσει σε μερική απελευθέρωσηκαι για τις ρευστοποιήσεις μεριδίων ελληνικών αμοιβαίων κεφαλαίων, απεγκλωβίζοντας, έτσι, όσους ήθελαν να πουλήσουν. Η δουλειά, όμως, έμεινε στη μέση, καθώς δεν επετράπη ταυτόχρονα η δυνατότητα αγοράς νέων μεριδίων ή η μετακίνηση σε άλλο αμοιβαίο, με αποτέλεσμα όσοι εξαγοράζουν μερίδια να είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν τη ρευστότητά τους «προς φύλαξη» στον καταθετικό τους λογαριασμό. Η αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής στρέβλωσης συγκαταλέγεται στα θέματα προτεραιότητας που έχουν θέσει οι Αρχές της κεφαλαιαγοράς. Ζητούμενο από επαγγελματίες και επενδυτές είναι πλέον και η απελευθέρωση του «σορταρίσματος» μετοχών και δεικτών στο Χρηματιστήριο. Η δυνατότητα αυτή εξακολουθεί να απαγορεύεται από τις Αρχές, για λόγους προστασίας της αγοράς από την υποτιμητική κερδοσκοπία, υπάρχουν, όμως, κάποιες εκτιμήσεις πως η απαγόρευση θα μπορούσε να αρθεί ίσως και μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα.
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι Αρχές της κεφαλαιαγοράς
Οι επιπτώσεις από το κλείσιμο του Χρηματιστηρίου τον Αύγουστο και την επιβολή περιορισμών για τους Έλληνες επενδυτές κατά το δίμηνο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου έχουν γίνει ιδιαίτερα αισθητές στο Χρηματιστήριο, εξού και τοσήμα κινδύνου που εκπέμπουν οι Αρχές της κεφαλαιαγοράς και οι επαγγελματίες, ώστε να ξαναδοθεί άμεσα ειδικά η δυνατότητα αξιοποίησης καταθέσεων από τους Έλληνες επενδυτές για αγορές μετοχών.
Ο ημερήσιος τζίρος στο Χρηματιστήριο έχει υποχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε επίπεδα κοντά στα 20 εκατ. ευρώ, ενώ για το τελευταίο δίμηνο μετά την επαναλειτουργία του Χρηματιστηρίου διαμορφώνεται σε μέσα επίπεδα σε μόλις 36,5 εκατ. ευρώ, όταν μέχρι την τραπεζική αργία της 26ης Ιουνίου ξεπερνούσε σε μέσα επίπεδα τα 101 εκατ. ευρώ. Αυτή η μείωση κατά 64%αποτελεί πλήγμα για τα έσοδα όχι μόνο της ΕΧΑΕ, αλλά και των χρηματιστηριακών εταιρειών και συνολικά του επενδυτικού κλάδου. Είναι, δε, αποτέλεσμα τόσο των περιορισμών, όσο, όμως, και της υπερβολικά μεγάλης υποχώρησης των τιμών των τραπεζικών μετοχών, η αξία των οποίων κατέρρευσε σε μόλις 5 δισ. ευρώ, από 15 δισ. ευρώ που ήταν στις αρχές Αυγούστου. Στις τράπεζες η μείωση των συναλλαγών είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς ο μέσος όρος των συναλλαγών κατά την περίοδο των capital controls έχει υποχωρήσει από τα 55 εκατ. ευρώ στα 14 εκατ. ευρώ (-74%).
Στον αντίποδα, ο όγκος των συναλλαγών σημειώνει μικρότερη υποχώρηση. Οι συναλλαγές στις τράπεζες έχουν μειωθεί κατά 23% την περίοδο των capital controls, με τον μέσο ημερήσιο όγκο να διαμορφώνεται σε 144 εκατ. τεμάχια για όλη την αγορά, εκ των οποίων τραπεζικές μετοχές είναι 130 εκατομμύρια τεμάχια.
