Τα πρώτα «ρήγματα» στον αποκλεισμό της τραπεζικής χρηματοδότησης αναμένονται σε επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου, προκειμένου αυτός να υποβοηθηθεί ενόψει της τουριστικής σεζόν. Παράλληλα, στην κορυφή των προτεραιοτήτων των τραπεζών είναι ο πρωτογενής τομέας, αλλά και ο κλάδος των τροφίμων και των σούπερ – μάρκετ, όπου συντελείται σημαντική αναδιάρθρωση. Και βεβαίως, σταδιακά κερδίζει έδαφος ο τομέας της επιχειρηματικότητας των νέων, ο οποίος παρουσιάζει έντονη καινοτομία και εξωστρέφεια.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, τα κεφάλαια που θα μπορούσαν να διατεθούν φέτος σε νέες χορηγήσεις στις ανωτέρω κατηγορίες επιχειρήσεων, υπολογίζονται στα 2 – 3 δις. ευρώ. Παράλληλα, προς την κατεύθυνση της χρηματοδότησης της Οικονομίας αναμένεται να δράσουν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD) και βεβαίως τα προγράμματα του ΕΣΠΑ που ενεργοποιούνται από αυτόν τον μήνα.
Γιατί εμποδίζονται οι πιστώσεις
Με βάση τα τελευταία στοιχεία για τον μήνα Ιανουάριο, η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, τον Ιανουάριο του 2016, ήταν αρνητική κατά 201 εκατ. ευρώ, με τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής να διαμορφώνεται στο -1,4% από – 0,9% τον προηγούμενο μήνα. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε στο -1,6% τον Ιανουάριο του 2016, από -1,2% τον Δεκέμβριο του 2015.
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο «Κ», η «παγωμάρα» στην αγορά εμποδίζει κάθε είδους χρηματοδότηση, ακόμη και στην περίπτωση εταιριών που οι τράπεζες θα χρηματοδοτούσαν άνετα λόγω των οικονομικών τους δεδομένων. Αυτό συμβαίνει γιατί εταιρίες όπως π.χ. τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Βιοχάλκο, η Coca – Cola κ.ά. έχουν στραφεί στο εξωτερικό για δανεισμό, καθώς μπορούν να επιτύχουν χαμηλότερα spreads. Άλλες υγιείς εταιρίες τις οποίες οι τράπεζες θα ήθελαν να χρηματοδοτήσουν, αναβάλλουν οποιοδήποτε σχέδιο για δανεισμό εν αναμονή των εξελίξεων στο οικονομικό περιβάλλον (κυρίως εν αναμονή της αξιολόγησης). Άλλες πάλι εταιρίες, αυτοχρηματοδοτούνται με ίδια διαθέσιμα, τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα τοποθετούσαν στις ελληνικές τράπεζες.
Για να μη μιλήσει κανείς για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αντικαταστήσει τον τραπεζικό δανεισμό με χρηματοδότηση από τους προμηθευτές τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας SAFE που διεξάγεται πανευρωπαϊκά και μελετά τις συνθήκες πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε δανεισμό, για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις διαπιστώνεται ότι οι εμπορικές πιστώσεις, – δηλαδή η πληρωμή των προμηθευτών της επιχείρησης σε μεταγενέστερη συμφωνημένη ημερομηνία, συνήθως 30, 60 ή 90 ημέρες μετά την παραλαβή των αγαθών ή υπηρεσιών που αγοράστηκαν -, αποτελούν τον πιο διαδεδομένο τρόπο χρηματοδότησης των επιχειρήσεων (63%).
Ακολουθούν η λήψη είτε κανονικού είτε συγχρηματοδοτούμενου (από δημόσιους πόρους) τραπεζικού δανείου (53% και 49% αντιστοίχως), οι υπεραναλήψεις από λογαριασμούς όψεως και οι πιστωτικές γραμμές (βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός) και οι συμβάσεις leasing (31%), η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (27%), η εσωτερική χρηματοδότηση και δάνεια από την οικογένεια και φίλους, σχετιζόμενες επιχειρήσεις (π.χ. εταιρίες που ανήκουν στον ίδιο όμιλο) ή μετόχους (17%) και η πρακτορεία απαιτήσεων (factoring, 15%).
Πώς έκλεισαν οι στρόφιγγες
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, βεβαίως, για το σύνολο των δανειζόμενων επιχειρήσεων έχει την αφετηρία της στην αυστηροποίηση των κριτηρίων δανειοδότησης από τις τράπεζες. Αυτή σχετίζεται καταρχάς με την επιδείνωση των προσδοκιών για τις μακροοικονομικές προοπτικές της χώρας, αλλά και με τον περιορισμό του ρίσκου που επιδιώκουν να αναλάβουν. Συνδέεται επίσης με τη μεταβολή επί το δυσμενέστερον των εκτιμήσεων των τραπεζών για τη ρευστότητα των εξασφαλίσεων, δηλαδή με την ευκολία ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων που καλύπτουν τα τραπεζικά δάνεια και το ύψος των τιμών που μπορούν να πετύχουν στην περίπτωση εκποίησης των εξασφαλίσεων.
Τα παραπάνω οδήγησαν όχι μόνο σε δανεισμό των επιχειρήσεων με το σταγονόμετρο και μάλιστα για μικρότερα ποσά σε μικρότερη διάρκεια, αλλά και σε διεύρυνση των περιθωρίων δανεισμού (spreads), αύξηση των χρεώσεων των δανειοληπτών πέραν των τόκων, επιβολή αυστηρότερων συμβατικών ρητρών και αυστηροποίηση των απαιτήσεων των τραπεζών για την κάλυψη των δανείων με εξασφαλίσεις.
Πηγή:capital
