Βαρύ ήταν το κλίμα στη Σύνοδο των κρατών του βαλκανικού διαδρόμου, ωστόσο πάρθηκαν ορισμένες σημαντικές αποφάσεις. Το σχέδιο προβλέπει να δημιουργηθούν συνολικά 100.000 θέσεις υποδοχής κατά μήκος της γραμμής μετακίνησης των μεταναστών. Η Ελλάδα ανέλαβε τη δέσμευση να δημιουργήσει έως το τέλος του χρόνου τις 30.000, αλλά και να τρέξει σχέδιο επιδότησης ενοικίου για επιπλέον 20.000 θέσεις.
«Είναι ένα από τα μεγαλύτερα τεστ που αντιμετώπισε η Ευρωπαϊκή Ενωση», δήλωσε η Ανγκελα Μέρκελ σχολιάζοντας το τεράστιο θέμα του προσφυγικού. «Η Ευρώπη πρέπει να επιδείξει τις αρχές της», είπε σημειώνοντας μεταξύ άλλων τη διάθεση της Ελλάδας να βοηθήσει.
«Κάθε εβδομάδα θα ελέγχουμε την πρόοδο», είπε από την πλευρά του ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. «Οι χώρες θα ορίσουν έναν εκπρόσωπο προκειμένου να επικοινωνεί με την Κομισιόν, για να υπάρχει συνεχής ενημέρωση».
Τσίπρας: Απορρίφθηκαν παράλογες προτάσεις
Υπήρχαν τρεις παράλογες προτάσεις που απερρίφθησαν, δήλωσε ο πρωθυπουργός μετά το τέλος της Συνόδου:
1) Αυτή της δημιουργίας μιας πόλης 50.000 προσφύγων, που θα ήταν πρόσθετη στις δεσμεύσεις της Ελλάδας να δημιουργήσει 7.000 θέσεις στα νησιά, 10.000 σε Αττική και 10.000 στη βόρεια Ελλάδα. Θέσεις που είναι προσωρινές, μέχρι να αρχίσει η διαδικασία μετεγκατάστασης.
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, μένουμε στη δέσμευση για τα hot spots και την υποχρέωση για 10.000+10.000 θέσεις. Προτείναμε, όπως είπε, να προωθηθεί η διαδικασία της επιδότησης ενοικίου από την ΕΕ για 20.000 θέσεις, κάτι που εκτίμησε ότι θα είναι πραγματική συμβολή στην οικονομία. «Θα είναι πρόσφυγες που θα μπορούν να ενταχθούν στον κοινωνικό ιστό».
2) Η δεύτερη παράλογη πρόταση ήταν αυτή που αφορούσε στη δυνατότητα μιας χώρας που δεν συμφωνεί, να μην επιτρέπει τη ροή προσφύγων. Αντ’ αυτού αποφασίστηκε η δυνατότητα να ενημερώνεται η χώρα που υποδέχεται από τη χώρα από την οποία προέρχονται οι πρόσφυγες.
3) Η τρίτη παράλληλη πρόταση ήταν να υπάρξει επιχείρηση της Frontex μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, ώστε να αποτρέπει την έξοδο προσφύγων προς τα βόρεια. Η μοναδική ανάμιξη της Frontex θα αφορά στην ταυτοποίηση προσφύγων που πιθανόν δεν θα έχουν ταυτοποιηθεί στα νησιά.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, συμπέρασμα όλων είναι ότι η Τουρκία παίζει ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις. «Η συνεννόηση με τη χώρα αυτή θα δημιουργήσει πραγματικές προϋποθέσεις για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών», είπε χαρακτηριστικά.
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για την ανάγκη να υπάρξει καλύτερος συντονισμός μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής ακτοφυλακής, «αλλά κάθε χώρα θα περιπολεί στα σύνορά της».
Οι δηλώσεις Γιούνκερ-Μέρκελ
Είχαμε μια συμφωνία 17 σημείων για την καλύτερη διαχείριση των προσφυγικών ροών, δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ μετά τη μίνι Σύνοδο των εμπλεκόμενων χωρών στις Βρυξέλλες.
Υπήρξε πρόοδος στους τομείς της παροχής ασύλου, της διαχείρισης των προσφυγικών ροών, αλλά και της διαχείρισης των συνόρων, τόνισε ο κ. Γιούνκερ, κάνοντας λόγο για ενίσχυση των ελληνικών συνόρων σε συνεργασία με τη Frontex.
H λύση είναι να δουλέψουμε συνδυαστικά, όλοι μαζί, για την αντιμετώπιση του προβλήματος, υπογράμμισε.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ τόνισε ότι οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτα μέτρα. Θέλουμε να μειώσουμε τον πόνο των προσφύγων αλλά πρέπει να μπει τάξη, σημείωσε.
Εδωσε έμφαση στο ότι συμφωνήθηκαν βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως η διασφάλιση καλύτερου συντονισμού και πληροφόρησης μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, αλλά και μεσοπρόθεσμα, με τη δέσμευση της Ελλάδας να δημιουργήσει τα hot spots και να αυξήσει τους πρόσφυγες που θα δεχτεί στις 30.000.
Είναι σημαντική η διαλογή των μεταναστών και η επιστροφή τους στις χώρες τους εάν δεν χρειάζονται προστασία, υπογράμμισε.
Είναι τεράστια η σημασία της συνεργασίας με την Τουρκία, είπε η καγκελάριος, προσθέτοντας ότι θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα.
Τα 17 σημεία της συμφωνίας
1. Ανταλλαγή πληροφοριών και ορισμός σημείων επικοινωνίας που θα διευκολύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών αλλά και τον συντονισμό τους, έτσι ώστε μέσα στις επόμενες 24 ώρες να υπάρχουν αυτά τα σημεία επαφής και να επιτευχθεί η σταδιακή, ελεγχόμενη και ομαλή κυκλοφορία των προσφύγων κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων.
2. Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να γίνει χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο μέσα στις επόμενες 24 ώρες. Οι άμεσες προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν στην παροχή προσωρινής στέγασης και στήριξης για όλους τους πρόσφυγες, καθώς και για την ταχεία και αποτελεσματική επιστροφή των μεταναστών που δεν προκρίνονται για άσυλο.
3. Στις παρούσες συνθήκες, θα αποθαρρυνθεί η κίνηση προσφύγων ή μεταναστών στα σύνορα άλλων χωρών. Δεν θα είναι αποδεκτή μια πολιτική μετακίνησης των προσφύγων χωρίς πληροφόρηση γειτονικής χώρας, κάτι που θα εφαρμοστεί για όλες τις χώρες στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων.
4. Δέσμευση για την αύξηση της ικανότητας των χωρών μας για την παροχή προσωρινής στέγης, τροφής, υγείας, ύδρευσης και αποχέτευσης σε όσους τη χρειάζονται. Σε περίπτωση που αυτά υπολείπονται, θα δεσμευτούν να κάνουν τις ανάγκες σαφείς προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, ενδεχομένως, να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Επαρκείς εγκαταστάσεις προσωρινής στέγης θα πρέπει να εξασφαλίζονται κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων.
5. Χαιρετίζουμε την πρόθεση της Ελλάδας να αυξήσει την ικανότητα υποδοχής σε 30.000 θέσεις και δεσμευόμαστε να στηρίξουμε την Ελλάδα και την Ύπατη Αρμοστεία, για να αυξήσουν τις δυνατότητες παροχής επιδότησης στέγης για τουλάχιστον 20.000 ακόμη. Αναμένεται χρηματοδοτική στήριξη προς την Ελλάδα.
6. Δέσμευση για συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία για τους πρόσφυγες (UNHCR). Αίτημα για άμεση ενίσχυση της Ύπατης Αρμοστείας όσον αφορά στην ικανότητα υποδοχής και στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
7. Άμεση επικοινωνία με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και η Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είναι έτοιμες να υποστηρίξουν οικονομικά τις προσπάθειες για την παροχή καταφυγίου. Δεσμευόμαστε να συνεργαστεί με αυτά τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να ενεργούν με συντονισμένο τρόπο. Χαιρετίζουμε την ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συγκαλέσει μια συνάντηση συντονισμού με αυτά τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μέσα σε μια εβδομάδα.
Διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από κοινού
8. Θα διασφαλιστεί η πλήρης ικανότητα να εγγράφονται οι αφίξεις, με τη μεγαλύτερη χρήση των βιομετρικών δεδομένων, ιδίως τα δακτυλικά αποτυπώματα. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, ιδίως στο σημείο πρώτης εισόδου στην ΕΕ.
9 . Άμεση ανταλλαγή πληροφοριών των κρατών-μελών για το μέγεθος και την κίνηση των ροών μέσω των χωρών, ιδίως τον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, και όταν ζητηθεί για όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν στο έδαφός μας.
10. Συνεργασία με τους οργανισμούς της ΕΕ, ιδίως την Frontex και την EASO, για να γίνει άμεσα η ανταλλαγή πληροφοριών. Οι εν λόγω οργανισμοί της ΕΕ καλούνται να παράσχουν τεχνική βοήθεια σε αυτή την προσπάθεια και να συμβουλεύουν σχετικά με τις πληροφορίες που πρέπει να ανταλλάσσονται.
11. Δέσμευση να ενισχυθούν οι εθνικές και συλλογικά συντονισμένες προσπάθειές μας για την ταχεία επιστροφή των μεταναστών που δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, με σεβασμό στην αξιοπρέπεια και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, ιδίως στο σημείο πρώτης εισόδου στην ΕΕ. Η Frontex και η EASO καλούνται να παράσχουν τεχνική βοήθεια.
10. Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Frontex ώστε να εντείνουν τη συνεργασία για επανεισδοχή μεταναστών στις τρίτες χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές, το Ιράκ και το Πακιστάν.
Διαχείριση των Συνόρων
13. Δέσμευση για άμεση αύξηση της προσπάθειας για τη διαχείριση των συνόρων μας και αύξηση του συντονισμού των ενεργειών μας όσον αφορά στη διαχείριση των συνόρων:
• Στενή συνεργασία με την Τουρκία για την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας, ιδίως όσον αφορά στη συνεργασία μεταξύ των ακτοφυλακών, στη διαχείριση των συνόρων και στην επανεισδοχή.
• Αναβάθμιση της κοινής επιχείρησης Poseidon στην Ελλάδα, της παρουσία της Frontex ιδιαίτερα στο Αιγαίο, και σημαντική ενίσχυση της Frontex ώστε να στηρίξει την Ελλάδα στην καταγραφή και τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων.
• Ενίσχυση της υποστήριξης της Frontex στα σύνορα μεταξύ της Βουλγαρίας και της Τουρκίας.
• Αύξηση της στήριξης της Frontex στα σύνορα Βουλγαρίας – Τουρκίας.
• Ελλάδα και πΓΔΜ θα ενισχύσουν τη διασυνοριακή συνεργασία με αυξημένη εμπλοκή του ΟΗΕ
• Η Ελλάδα, η ΠΓΔΜ και η Αλβανία θα ενισχύσουν τη διαχείριση των χερσαίων συνόρων τους. Η Frontex θα στηρίξει την καταγραφή στην Ελλάδα.
• Συνεργασία με τη Frontex για την επίβλεψη των διελεύσεων και τη στήριξη της καταγραφής στις διελεύσεις των συνόρων Κροατίας και Σερβίας.
• Ενίσχυση του δικτύου ανάλυσης ρίσκου της Frontex Δυτικών Βαλκανίων, με αυξημένη ροή πληροφόρησης από όλους τους συμμετέχοντες.
• Αποστολή μέσα σε μια εβδομάδα 400 συνοριοφυλάκων στη Σλοβενία αλλά και του απαραίτητου εξοπλισμό μέσω διμερούς στήριξης.
Όταν είναι απαραίτητο, οι χώρες θα κάνουν χρήση της Ομάδας Ταχείας Επέμβασης Συνόρων (RABIT), η οποία θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένη.
14. Επιβεβαίωση της αρχής ότι μια χώρα μπορεί να αρνηθεί την είσοδο στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι, όταν προσέρχονται στα σημεία διέλευσης των συνόρων, δεν επιβεβαιώνουν την επιθυμία να υποβάλουν αίτηση για διεθνή προστασία.
Αντιμετώπιση λαθρεμπορίου
15. Δέσμευση για την ενίσχυση της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας ώστε να επιταχύνουν τις ενέργειές της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Συμμετοχή της Europol και της Interpol για τη στήριξη της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ανθρώπων.
Πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των προσφύγων και των μεταναστών
16. Για να αποθαρρυνθούν τα επικίνδυνα ταξίδια και η χρήση των διακινητών, δεσμευόμαστε να γίνει χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων επικοινωνίας για την ενημέρωση των προσφύγων και μεταναστών για τους κανόνες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους καθώς και για τις συνέπειες μιας άρνησης να καταγραφούν και να δώσουν τα δακτυλικά τους αποτυπώματα, ή μιας άρνησης να αναζητήσουν προστασία. Η Ύπατη Αρμοστεία να στηρίξει σε αυτό το θέμα.
Παρακολούθηση
17. Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί την υλοποίηση των δεσμεύσεων αυτών σε εβδομαδιαία βάση, σε συνεργασία με τα εθνικά σημεία επαφής.
