Οι ετήσιες ομιλίες για την «κατάσταση του έθνους» του προέδρου Vladimir Putin, έχουν γίνει πιο σύντομες. Αυτή που εκφώνησε στο Κρεμλίνο στις 3 Δεκεμβρίου, ήταν 3 ώρες και 12 λεπτά πιο μικρή από αυτή που έδωσε το 2014.
Η ομιλία δεν περιείχε νέες ιδέες, αλλά αυτός δεν ήταν ο σκοπός της. Ήταν ένα κομμάτι του θεάτρου που έστελνε σήματα ιδεολογικού προσανατολισμού στην ρωσική ελίτ, για την κατάσταση του έθνους υπό πολιορκία.
Το να βρει κάτι πρωτότυπο να πει σε μια ομιλία αυτού του τύπου δεν αποτελεί νέο πρόβλημα. Η ομάδα συγγραφέων του Putin θα κατανοήσει τα δεινά του Alexander Bovin, ο οποίος εργάστηκε ως λογογράφος του Leonid Brezhnev, σε ακομη πιο δύσκολες στιγμές. Κάποτε ο Bovin είχε βαρεθεί τόσο, που συνέθεσε ένα ποίημα:
«Μία ακόμη ομιλία, μία ακόμη dacha,
Ποτό μετά από ποτό, χωρίς να λείπει κανένα
Με δάκρυα και γέλιο, απλή δομή
Όταν κάθε ημέρα είναι ένας εφιάλτης».
Στον γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος προφανώς δεν άρεσε το ποίημα. Η ιδέα μιας ετήσιας προεδρικής ομιλίας προς το έθνος, επινοήθηκε το 1993, από τον τότε σύμβουλο του προέδρου Boris Yeltsin, τον Yury Baturin, με ένα άλλο όραμα, ως ένα είδος συνομιλίας μεταξύ του ηγέτη και του κράτους.
Το τωρινό αφεντικό του Κρεμλίνου, δεν θέλει μια συνομιλία. Ο Putin χρησιμοποιεί την ευκαιρία για να κατακτήσει το κοινό του με λαϊκιστικές φωνές που εδραιώνουν το προφίλ του «σκληρού άνδρα». Σε αυτό το πνεύμα, δήλωσε στο κοινό του ότι «ο Αλλάχ αποφάσισε να τιμωρήσει την άρχουσα κλίκα στην Τουρκία, αφαιρώντας το μυαλό και τη λογική τους».
Πιο σημαντικό, η ομιλία εξυπηρέτησε επίσης τον στόχο του να προειδοποιήσει τις ελίτ να διατηρήσουν την ετοιμότητά τους σε μια εποχή όπου η Ρωσία βρίσκεται «στα μαχαίρια» με σχεδόν ολόκληρο τον δυτικό κόσμο και με μέρος της Ανατολής επίσης. Ήταν ένα σύνολο οδηγιών για την ανάγκη να συσπειρωθούν γύρω από τον ηγέτη τους και το απελπιστικά πολιορκημένο φρούριό του.
Για παράδειγμα, ο Putin μίλησε για την ανάγκη ανάπτυξης των προγραμμάτων υποκατάστασης των εισαγωγών και της θέσπισης του στόχου, ότι δηλαδή η εγχώρια αγορά θα πρέπει να τροφοδοτείται πλήρως με ρωσικά παραγόμενα τρόφιμα, μέχρι το 2020. Αυτό υποδηλώνει ότι το ρωσικό του φρούριο θα χρειαστεί να βρεθεί εξ ολοκλήρου εκτός της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας μέχρι τότε.
Η ομιλία έφερε πολύ όμορφα την κατασκευή του προφίλ «Putin ο Σωτήρας». Ταίριαξε καλά με τα νέα της προηγούμενης ημέρας,μ στη διάρκεια της οποίας ο Putin επισκέφθηκε την Κριμαία για να ανοίξει το πρώτο στάδιο μιας «ενεργειακής γέφυρας» με την ηπειρωτική Ρωσία να σώζει την χερσόνησο από την εξάρτησή της από την ουκρανική ηλεκτρική ενέργεια. Το επόμενο πρωί ο Putin ήδη αψιμαχούσε λεκτικά με τους ξένους αντιπάλους του στην Μόσχα.
Το background της ομιλίας είναι το σλόγκαν του «διαρκούς πολέμου”, τον οποίο ο Putin έχει εντυπώσει στην Ρωσία και ο οποίος σκοπό έχει να λειτουργήσει ως υποκατάστατο για τη έλλειψη οικονομικής ευημερίας. Η Κριμαία, το Ντομπάς, η Συρία, οι τρομοκράτες και η Τουρκία, σχηματίζουν όλα μια αλυσίδα γεγονότων που εμποδίζουν τόσο την ανάγκη για ένα οικονομικό θαύμα και τυχόν κρίσιμες σκέψεις για τη φύση του ρωσικού πολιτικού καθεστώτος.
Ένα ήδη πρότυπο οπλοστάσιο τεχνικών PR ήταν έτοιμο. Ο πρόεδρος ανέφερε ως παράδειγμα την συμμαχία κατά του Χίτλερ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να παραλληλίσει την κατά των τζιχαντιστών σημερινή συμμαχία. Εξίσωσε τα πατριωτικά συναισθήματα με τα ηθικά. Προώθησε την ιδέα ενός προληπτικού και μόνο πολέμου, κάτι που θύμισε πολύ τη θέση του Λένιν για πολέμους που απλώς δημιουργούνται από το προλεταριάτο.
Οι μύθοι και τα σύμβολα έγιναν καλύτερα με πραγματικά γεγονότα. Ο πρόεδρος ευχαρίστησε επιδεικτικά τους μηχανικούς και τους εργαζόμενους στις ρωσικές αμυντικές εταιρείες για την παροχή τεχνολογίας στην στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, σε μια γλώσσα που θύμιζε τον Μεγάλο Πατριωτικό Αγώνα της Σοβιετικής Ένωσης κατά των Ναζί. Επαίνεσε τους αγρότες της Ρωσίας για το ότι εκτόξευσαν την χώρα σε νια παγκόσμια ομάδα εξαγωγών τροφίμων, παραβλέποντας το γεγονός ότι τα ρωσικά χωριά και οι φάρμες, είναι στην πραγματικότητα σάπια.
Ο πρόεδρος απέδωσε επίσης το αυξανόμενο ποσοστό των γεννήσεων της Ρωσίας στο πρόγραμμα μητρότητας της χώρας, όπου τα στοιχεία εμφανίζουν ότι η χώρα βρίσκεται στην κορυφή μιας μακροχρόνιας δημογραφικής καμπύλης που ξεκίνησε πριν από αρκετό καιρό στον 20ο αιώνα και πρόκειται να πέσει ξανά.
Ο πρόεδρος κοίταξε στο μέλλον λέγοντας, «έχουμε επανειλημμένως αντιμετωπίσει μια ιστορική επιλογή για τον ποιον δρόμο να πάρουμε για την περαιτέρω ανάπτυξη. Διασχίσαμε ένα ακόμη ορόσημο το 2014, όταν η Κριμαία και η Σεβαστούπολη ενοποιήθηκαν με την Ρωσία. Η Ρωσία επιβεβαίωσε πανηγυρικά το status της ως ένα ισχυρό κράτος με ιστορία χιλιετίας και μεγάλη παράδοση, ως ένα έθνος με κοινές αξίες και κοινούς στόχους”.
Αυτό το συμπέρασμα θα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για το 10%-15% του πληθυσμού που πιστεύει ότι η Ρωσία βρίσκεται καθ’ οδόν προς την καταστροφή και δεν βλέπει θέση για αυτό στο όραμα του προέδρου για το μέλλον.
Η έννοια των «κοινών αξιών και κοινών στόχων” διακηρύχθηκε, αλλά ο σκοπός της απλώς υπαινίχθηκε, όπως όταν οι Ρώσοι τηλεθεατές μαθαίνουν σε εμπιστευτικούς τόνους για τον καιρό στην πολεμική ζώνη της Συρίας. Η στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, η κατάληψη της Κριμαίας και η αντίδραση εναντίον των Τούρκων, αντανακλούν όλα μια νέα, ελάχιστα διορθωένη αλλά συνηθισμένη ιδέα της ρωσικής εθνικής ενοποίησης.
Πηγή:capital
