Ο συνεργάτης του περίφημου πλέον οικονομολόγου Nouriel Roubini, τάσσεται υπέρ ενός ενδεχόμενου Grexit, υπό συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις που θα οδηγούσαν σε ανάκαμψη της οικονομίας της, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως η Ελλάδα «δεν έπρεπε ποτέ να έχει μπει στο ευρώ».
Εκτιμά ωστόσο ότι μία αποχώρηση από το ευρώ θα ήταν «πολιτικά δύσκολη», μιας και όπως λέει, «οι πολιτικοί σπάνια παραδέχονται την αποτυχία».
Σε ό,τι αφορά το ελληνικό χρέος, ο κ. Stein επισημαίνει ότι «το ΔΝΤ έχει δίκιο, καθώς οι απαιτήσεις από την Ελλάδα είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθούν».
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη του Gabriel Stein στο bankingnews.gr:
– Η Ελλάδα απειλείται για μία ακόμη φορά με Grexit. Συμφωνείτε ότι μετά από τόσα αποτυχημένα προγράμματα προσαρμογής μια έξοδος από την ευρωζώνη ίσως να ήταν και καλή ιδέα;
Από οικονομικής άποψης, το Grexit θα είχε νόημα.
Για την Ελλάδα, το να έχει τον έλεγχο της νομισματικής της πολιτικής, θα μπορούσε να επιτρέψει στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε υποτίμηση του νομίσματός της, να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες της και να επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης.
Φυσικά, πολλά εξαρτώνται από τα βήματα που θα ακολουθηθούν στο ενδιάμεσο διάστημα.
Ορισμένες χώρες το έχουν πράξει προκειμένου να επιτύχουν μια μετατόπιση στις οικονομικές τους βάσεις και να χτίσουν μια σταθερή βάση για τη μελλοντική τους ανάπτυξη.
Άλλες χώρες όμως (όπως η Σουηδία μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και το Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι το 1980) απλώς έχασαν την ευκαιρία και δεν προχώρησαν σε θεμελιώδεις αλλαγές.
Για την ευρωζώνη, το Grexit θα είχε νόημα καθώς η Ελλάδα δεν έπρεπε ποτέ να έχει μπει στο ευρώ.
Δεν είναι η μόνη χώρα για την οποία ισχύει αυτό (το ίδιο ισχύει και για την Ιταλία, για παράδειγμα).
Αλλά θα αποδείξει, επίσης, ότι είναι δυνατόν να βγει κανείς από το ευρώ, κάνοντας μια στροφή προς μία μικρότερη, πιο συνεκτική ευρωζώνη που τελικά θα κινηθεί προς μία πολιτική ένωση, που είναι περισσότερο πραγματικότητα.
Πολιτικά, ωστόσο, θα ήταν πολύ δύσκολο.
Για την Ελλάδα, θα ήταν μια αναγνώριση της βαθιάς αποτυχίας, κάτι που οι πολιτικοί κάνουν σπάνια, αν όχι ποτέ.
Για εκείνους στην ευρωζώνη που βλέπουν το ευρώ από σχεδόν θρησκευτική άποψη ως τον μόνο τρόπο, θα ήταν φυσικά να είναι μια μεγάλη απογοήτευση, διότι, αν μία χώρα φύγει, ανοίγει τον δρόμο και σε άλλους.
– Η Ελλάδα είναι εγκλωβισμένη σε μια διαμάχη μεταξύ ΕΕ και ΔΝΤ για την ελάφρυνση του χρέους της. Ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα;
Το ΔΝΤ έχει δίκιο για μια σειρά από λόγους.
Οι απαιτήσεις από την Ελλάδα είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθούν.
Πολύ καλύτερα θα ήταν να διαγράψουν το ελληνικό χρέος εντελώς.
Και η ευρωζώνη είναι μια πλούσια περιοχή, δεν χρειάζεται το ΔΝΤ να ασχοληθεί με τα εσωτερικά προβλήματα.
To ΔΝΤ είναι μόνον ένα φύλλο συκής για τη Γερμανία για να κρύψει από τους γερμανούς – αλλά και άλλους – ψηφοφόρους το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν θα επιστρέψει ποτέ τα χρέη της.
– Συμφωνείτε με την άποψη που υποστηρίζει πως είτε η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει τις αντιλαϊκές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή θα πρέπει να βγει από ευρωζώνη; Υπάρχει κάποια άλλη επιλογή;
Κατ ‘αρχήν, η απάντηση είναι ναι.
Δηλαδή, η Ελλάδα πρέπει να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Ωστόσο, μια άλλη επιλογή είναι φυσικά να παραμείνει στην Ευρωζώνη, και απλά η Γερμανία, η Γαλλία και οι υπόλοιποι δανειστές να συνεχίζουν να πληρώνουν για την Ελλάδα για πάντα.
Αμφιβάλλω αν αυτό βέβαια θα γινόταν αποδεκτό από τις άλλες χώρες.
– Πόσο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι για τις ελληνικές τράπεζες και πόσο συνδεδεμένοι είναι με τη δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος;
Προφανώς, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ένα τεράστιο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Αλλά, αφού έχουν ήδη δοθεί χρήματα για τη διάσωση των ελληνικών τραπεζών, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί να τις αφήσουν να αποτύχουν.
Έτσι, οι κίνδυνοι είναι εκεί και θα προκαλούν ανησυχία στους αναλυτές, αλλά, τελικά, η παρούσα (μη ικανοποιητική, κατά γενική ομολογία) κατάσταση θα συνεχιστεί.
– Η ελληνική κρίση πλησιάζει σε οριακό σημείο για να φουντώσει ξανά. Υπάρχει ενδεχόμενο τελικά η Ελλάδα να μην τα καταφέρει;
Εξαρτάται από το τι σημαίνει αυτό.
Σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις θα καταρρεύσουν και η Ελλάδα θα μείνει χωρίς βοήθεια, και θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την ευρωζώνη;
Ή μήπως θα σημαίνει η κατάρρευση του ελληνικού κράτους; Θα υποθέσω το πρώτο.
Το 2012, ήμουν πεπεισμένος (σε ποσοστό 98%) ότι η Ελλάδα θα πρέπει να φύγει από το ευρώ.
Τώρα, δεν σκέφτομαι έτσι.
Έχοντας διαθέσει πολλά χρήματα και αφιερώσει πολύ μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο, δεν μπορώ να καταλάβω πώς οι άλλες χώρες της ευρωζώνης θα αφήσουν την Ελλάδα να αποτύχει ή να αποχωρήσει από το ευρώ.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν καταλύτες που θα μπορούσαν να το αλλάξουν αυτό – όπως μια νίκη της Le Pen στη Γαλλία, για παράδειγμα, ή η πολύ ισχυρότερη από ό, τι αναμενόταν δύναμη του AFD στη Γερμανία.
Και στις δύο περιπτώσεις θα έρθουν στην εξουσία, ή κοντά σε αυτή, άνθρωποι που δεν βλέπουν κανέναν λόγο να ρίξουν περισσότερα χρήματα.
Είναι φυσικά εξίσου πιθανό, η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση να πει απλά, «δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό» και να διακόψει τις διαπραγματεύσεις.
Το τελευταίο φαίνεται μάλλον απίθανο.
Αλλά, και πάλι, αυτό θα σήμαινε ότι πρέπει να εγκαταλείψουν το ευρωζώνη.
– Πόσο ασφαλές είναι το ευρώ αυτές τις μέρες;
Αυτό εξαρτάται και πάλι από το τι εννοείς.
Αν ρωτάτε, αν το ευρώ θα εξακολουθεί να υπάρχει σε 10 χρόνια, θα έλεγα ναι.
Θα έχει περισσότερα κράτη-μέλη από ό, τι σήμερα; Πιθανώς.
Θα παραμείνουν κράτη-μέλη οι χώρες που είναι σήμερα; Όχι απαραίτητα.
Και περιμένω μεγάλη μεταβλητότητα.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Gabriel Stein στα αγγλικά:
– Greece is threatened once again with Grexit. Do you agree that after so many failures an exit from the eurozone might be a good idea?
Economically, Grexit would make eminent sense. For Greece, control over its own monetary policy might allow the Greek government to devalue, recapitalise its banks and regain some growth traction. Of course, much depends on how the breathing space so gained is used. Some countries have managed this in order to achieve a shift in the fundamentals of the economy and build a solid base for future growth. Others (Sweden until the early 1990s, the UK until the 1980s) have simply frittered away the gains without changing the fundamentals.
For the EZ, Grexit would make sense as Greece never should have been in the EZ in the first place. It is not the only country for which this is true (the same is true of Italy, for instance). But it would also show that it is possible to leave the EZ, making a shift towards a smaller, more coherent EZ that ultimately moves towards political union, more of a reality.
Politically, however, it would be very difficult. For Greece, it would be an acknowledgement of deep failure, something politicians are rarely, if ever, able to do. For those in the EZ who see the euro in almost religious terms as the only way, it would of course be a major disappointment, since if one country leaves, so can others.
– Greece is “boxed in” as EU and IMF dispute over the country’s debt relief. What are your suggestions over this issue?
The IMF is right for a number of reasons. The demands on Greece are all but impossible to achieve. Far better to write off Greece’s debt completely. And the EZ is a rich area – it doesn’t need the IMF to deal with internal problems. This is just a fig leaf for Germany to hide from German (and other) voters the fact that assistance to Greece will never be repaid.
– Do you agree with the opinion that suggests that Greece must enforce unpopular structural reforms or leave eurozone? Is there any other option?
In principle, the answer is yes. That is to say, Greece has have to implement structural reform. However, another option is course to stay in the Eurozone, and simply have Germany, France, and the others continue to pay for Greece forever and ever. I doubt this is acceptable to the other countries.
– The bailout review delay undermining Greek banks’ plans. How big are the risks for the Greek banks and how connected are these risks with the second review of the Greek program?
Obviously, Greek banks have a huge proportion of NPLs. But, having saved the Greek banking system once, it is difficult to see why it would now be left to fail. So the risks are there and will worry analysts, but ultimately the present (unsatisfactory, admittedly) situation will continue.
– We have reached a point where Greek debt crisis is about to turn ugly again. Is it possible that Greece simply doesn’t make it in the end?
It is not quite clear what this means. Does it mean negotiations break down and Greece is left without aid, and forced to leave the EZ? Or does it mean the collapse of the Greek state? I shall assume the former.
In 2012, I was convinced (98%) that Greece would have to leave the euro. Now, I don’t think so. Having put in a lot of money and spent a lot of political capital, I cannot see how the other EZ countries can let Greece fail or leave the EZ. It is true that there are catalysts that could change this – a Le Pen victory in France, for instance, or much stronger than expected showing by the AfD in Germany, in both cases bringing to power or near it people who do not see any reason for further throwing good money after bad.
It is of course also possible that a Greek government simply says, ‘we can’t do this’ and breaks off negotiations. On past form that seems unlikely. But, once again, it would mean having to leave the EZ.
– How safe is the euro these days?
This again depends on what you mean. If you ask, will there still be a currency called the euro in ten years. I’d say yes. Will it have more members than today? Possibly. Will all countries that are currently members still be members? Not necessarily. And expect lots of volatility.
Πηγή bankingnews
