Νέες αλλαγές έρχονται στην Παιδεία, τόσο σε ό,τι αφορά το Λύκειο και τις εισαγωγικές εξετάσεις, όσο και τα μεταπτυχιακά και γενικότερα τη λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο Κώστας Γαβρόγλου παρουσίασε στην έκτακτη σύνοδο των πρυτάνεων το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τα μεταπτυχιακά και τη λειτουργία ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Παράλληλα όμως είναι έτοιμο το τελικό πόρισμα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τις πανελλαδικές εξετάσεις και τις αλλαγές στο Λύκειο, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί τις επόμενες ημέρες.

Σε αυτό, στο οποίο συνδέονται όλα τα έως σήμερα πορίσματα για αυτό το θέμα, περιλαμβάνονται αλλαγές σε ορίζοντα τριετίας και πιθανότατα θα κατατεθεί στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής την ερχόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με το «Βήμα».

Από το πόρισμα του ΙΕΠ προκύπτει, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ότι η εισαγωγή στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ θα γίνεται με βάση την απόδοση των υποψηφίων σε δύο ή τρία μαθήματα «ειδικότητας» και σε ένα ή δύο ακόμη κοινά μαθήματα για όλους τους μαθητές.

Ακόμη, μπαίνει τέλος στη μονόωρη διδασκαλία μαθημάτων σε όλο το Λύκειο και στην τελευταία τάξη τα μαθήματα περιορίζονται αισθητά και η διδασκαλία τους θα είναι 2ωρη ή και 3ωρη ημερησίως. Επίσης, η Α’ Λυκείου γίνεται χρονιά-γέφυρα με το το γυμνάσιο και ουσιαστικά το Λύκειο μετατρέπεται σε διετές. Στην τελευταία τάξη, θα γίνονται οι βασικές επιστημονικές επιλογές των μαθητών πριν από την ανώτατη εκπαίδευση.

Οι βασικές αλλαγές στο Λύκειο και τις εισαγωγικές εξετάσεις

– Η Α’ Λυκείου εντάσσεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση που γίνεται 11ετής και μελετάται να γίνει υποχρεωτική και μία ακόμη τάξη νηπιαγωγείου.

– Σταματούν τα μονόωρα μαθήματα σε όλο το Λύκειο. Τα μαθήματα θα διδάσκονται καθημερινά δίωρα, ενώ στην Γ’ Λυκείου η διδασκαλία του κάθε μαθήματος θα γίνεται περισσότερες ώρες.

– Στο Λύκειο τα διδασκόμενα μαθήματα θα είναι λιγότερα. Η Γ’ Λυκείου μετατρέπεται σε τάξη επιλογής, με τους μαθητές να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάλογα με το επιστημονικό τους ενδιαφέρον, ενώ θα έχουν και 1-2 μαθήματα κοινά για όλους.

– Στο τέλος της Γ’ Λυκείου θα δίνονται εξετάσεις εθνικού τύπου σε λίγα μαθήματα- πιθανότατα 4- στο πρότυπο των παλαιών δεσμών.

– Η είσοδος στα ΑΕΙ και ΤΕΙ θα γίνεται με βάση την επίδοση σε 2 ή 3 μαθήματα ειδικότητας και 1 ή 2 κοινά μαθήματα. Αν ένας υποψήφιος δώσει 4 μαθήματα ειδικότητας, θα έχει τη δυνατότητα να κάνει συνδυασμό σχολών και επιστημονικών περιοχών.

-Το απολυτήριο θα λαμβάνεται με βάση τον ενδοσχολικό βαθμό και λιγότερο τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, τα οποία όμως θα μετρούν για την εισαγωγή σε σχολές.

– Η Β’ Λυκείου θα είναι μεταβατική τάξη για να μπορέσουν οι μαθητές να επιλέξουν επιστημονική κατεύθυνση.

-Η ενδοσχολική αξιολόγηση και στις 2 τάξεις θα συνεχίσει να γίνεται με τεστ τετραμήνων, ενώ θα αναδειχθούν βαθμολογικά οι εργασίες και τα projects.

-Η εισαγωγή θα γίνεται σε σχολές των ανώτατων ιδρυμάτων και όχι σε τμήματα.

Το πλάνο για τα μεταπτυχιακά

Οι προτάσεις που παρουσίασε ο κ. Γαβρόγλου για τα μεταπτυχιακά θα επεξεργαστούν στην επόμενη προγραμματισμένη σύνοδο των πρυτάνεων, στις 26-18 Ιανουαρίου, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ, το σχετικό νομοσχέδιο θα είναι έτοιμο να κατατεθεί στη Βουλή προς το Μάιο.

Αναλυτικότερα, η πρόταση του υπουργείου για τα μεταπτυχιακά έχει ως εξής:

– Αποκλειστική ευθύνη για την ίδρυση, λειτουργία και οικονομική διαχείριση των ΠΜΣ έχουν τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Το πλαίσιο ίδρυσης, λειτουργίας και οικονομικής διαχείρισης των ΠΜΣ καθορίζεται από την Πολιτεία.

– Η βασική φιλοσοφία των ρυθμίσεων για τα ΠΜΣ θα πρέπει να αναδεικνύει τη διασφάλιση της ποιότητας, την εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση, την ανταποδοτικότητα, την κοστολόγηση των προγραμμάτων, την πλήρη διαφάνεια και δημόσια λογοδοσία καθώς και την εξασφάλιση της πρόσβασης οικονομικά αδύναμων φοιτητών σε αυτά.

– Κάθε Τμήμα, καταθέτει στην Κοσμητεία μία αναλυτική μελέτη σκοπιμότητας, στην οποία αναλύονται οι επιστημονικοί, επιστημολογικοί και κοινωνικοί λόγοι για τους οποίους καθίσταται αναγκαία και σημαντική η λειτουργία του συγκεκριμένου ΠΜΣ. Η Κοσμητεία με αιτιολογημένη απόφαση της, σε περίπτωση διαφωνίας αναπέμπει στο Τμήμα ή σε περίπτωση συμφωνίας στέλνει στην Σύγκλητο την απόφασή της σχετικά με το προτεινόμενο ΠΜΣ. Αν υπάρχει και δεύτερη αναπομπή από την Κοσμητεία, το Τμήμα έχει το δικαίωμα να στείλει κατευθείαν στη Σύγκλητο την πρότασή του.

– Η Σύγκλητος του κάθε Πανεπιστημίου και η Συνέλευση κάθε ΤΕΙ αποφασίζουν την ίδρυση νέων ή τη συνέχιση των υπαρχόντων ΠΜΣ, σύμφωνα με τα παραπάνω.

– Στην μελέτη σκοπιμότητας του κάθε ΠΜΣ καταγράφονται αναλυτικά η συνάφεια του ΠΜΣ με το αντικείμενο σπουδών του Τμήματος, η δυνατότητα υποστήριξής του από μέλη ΔΕΠ του τμήματος με ανάλογο ερευνητικό και δημοσιευμένο έργο και οι διαδικασίες αυτοαξιολόγησης του κάθε προγράμματος. Η Σύγκλητος μετά από εισήγηση των Τμημάτων αποφασίζει τις διαδικασίες αξιολόγησης του κάθε ΠΜΣ από εξωτερικούς φορείς.

– Τα ΠΜΣ μπορούν να είναι μονοετή (μπορεί να προβλεφθεί ένα επιπλέον εξάμηνο για τη διπλωματική) ή διετή.

– Κάθε μέλος ΔΕΠ, αν θέλει να διδάξει σε δεύτερο ΠΜΣ, είναι υποχρεωμένο να διδάξει σε ΠΜΣ του Τμήματος του χωρίς αμοιβή. Αν το Τμήμα στο οποίο ανήκει δεν έχει ΠΜΣ, τότε μπορεί να διδάξει σε άλλο, χωρίς να αμείβεται. Εφ’ όσον πληροί αυτή την προϋπόθεση, δικαιούται επίσης να διδάξει κατά μέγιστο σε ένα ΠΜΣ αμειβόμενος. Τα Τμήματα, σε περίπτωση που έχουν δυνατότητες αμοιβής, θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα την πρόσληψη νέων επιστημόνων, και μόνον αν δεν υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες, θα μπορούν να διδάσκουν το μάθημα μέλη ΔΕΠ αμειβόμενα με ποσό που να μην υπερβαίνει το 25% του μισθού τους.

– Οι διδάσκοντες σε μονοτμηματικό ΠΜΣ θα πρέπει να προέρχονται κατά πλειοψηφία από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος. Σε διατμηματικά ΠΜΣ το 75% των μελών ΔΕΠ που διδάσκουν σε αυτά θα πρέπει να προέρχεται από τα Τμήματα. Σε ειδικές περιπτώσεις και μετά από πλήρως αιτιολογημένες εκθέσεις, τα ποσοστά αυτά μπορούν να μεταβληθούν.

– Κάθε ΠΜΣ καθορίζει τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες εισαγωγής των υποψηφίων σε αυτό. Με ευθύνη των Τμημάτων θα πρέπει να γίνονται συνεννοήσεις ανάμεσα σε Τμήματα με ομοειδή γνωστικά αντικείμενα, ώστε να ακολουθούνται κατά το δυνατόν οι ίδιες διαδικασίες εισαγωγής στα ΠΜΣ.

– Κάθε Ίδρυμα είναι υποχρεωμένο να διασφαλίσει την ελεύθερη πρόσβαση όλων των φοιτητών που ικανοποιούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια εισαγωγής ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση. Στα ΠΜΣ με τέλη εγγραφής, αποτελεί υποχρέωση των Ιδρυμάτων να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε αυτά όσοι έχουν οικογενειακό και προσωπικό εισόδημα που να εμπίπτει στο 50% των φορολογικών δηλώσεων του συνολικού πληθυσμού. Τα άτομα αυτά θα προσφέρουν ολιγόωρη εβδομαδιαία εργασία (8 ωρών) στο Ίδρυμα, ή στο Τμήμα φοίτησης. Για να διασφαλιστεί η ποιότητα των ΠΜΣ, θα πρέπει να οριστεί για κάθε ΠΜΣ ο μέγιστος αριθμός φοιτητών ανά διδάσκοντα. καθώς και ο μέγιστος αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών ανά Τμήμα ανάλογα με τον αριθμό των διδασκόντων και των προπτυχιακών φοιτητών. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να αποτυπωθούν στον γενικό κανονισμό ΠΜΣ που θα πρέπει να έχει εγκριθεί από την Σύγκλητο. Οι υποψήφιοι για εισαγωγή σε ΠΜΣ φοιτητές καταθέτουν τα δικαιολογητικά διαπίστωσης της κοινωνικής τους κατάστασης και του οικογενειακού τους εισοδήματος μετά τη δημοσίευση της αξιολόγησης των ακαδημαϊκών κριτηρίων εισαγωγής στο εν λόγω ΠΜΣ. Κανένα ΠΜΣ δεν δύναται να λειτουργήσει χωρίς να ανταποκρίνεται στους παραπάνω όρους.

– Κάθε ΠΜΣ καταθέτει αναλυτικό και αιτιολογημένο κόστος λειτουργίας του. Οι κατηγορίες κόστους θα πρέπει να αποτυπώνονται στον γενικό κανονισμό ΠΜΣ του κάθε Ιδρύματος.

– Το κάθε Ίδρυμα με απόφαση της Συγκλήτου αποφασίζει το ύψος του τέλους εγγραφής. Ο καθορισμός αυτός γίνεται στο πλαίσιο της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας και παίρνοντας υπόψη το αναλυτικό κόστος του κάθε ΠΜΣ και τον μη αποκλεισμό των μεταπτυχιακών φοιτητών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καταβάλουν το τέλος εγγραφής. Το ύψος του τέλους εγγραφής θα πρέπει να υπόκειται στην αρχή της ανταποδοτικότητας ώστε τα τέλη να επιστρέφουν ως υπηρεσίες στους φοιτητές που τα κατέβαλαν.

– Θα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια όχι μόνο να συνεχίσουν την λειτουργία τους τα ΠΜΣ που δεν έχουν τέλη εγγραφής αλλά και να αυξηθεί ο αριθμός τους σε κάθε Ίδρυμα. Η ύπαρξη δωρεάν ΠΜΣ, θα συνυπολογίζεται «θετικά» στην κατανομή των κρατικών πιστώσεων από το Υπουργείο στα Ιδρύματα.

– Οι αποφάσεις των Συγκλήτων και Συνελεύσεων θα πρέπει να συνεκτιμήσουν και το γεγονός ότι μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της επιτροπής για τον καθορισμό των οικονομικών της εκπαίδευσης, θα υπάρχει δημόσια δέσμευση της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση όλων των ανελαστικών δαπανών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης εντός τριετίας.

– Το 1/3 των μελών ΔΕΠ ενός Τμήματος έχουν το δικαίωμα πριν από την έναρξη του ΠΜΣ να καταθέσουν εγγράφως στις Συγκλήτους και Συνελεύσεις ΤΕΙ αιτιολογημένες αντιρρήσεις σε περίπτωση που θεωρούν ότι το ύψος των τελών εγγραφής είναι υψηλό. Η Σύγκλητος και η Συνέλευση εντός 15 ημερών από την παραλαβή του εγγράφου θα πρέπει να αποφασίσουν αν συμφωνούν ή όχι με τις αντιρρήσεις και να λάβουν την οριστική απόφαση.

– Όλα τα ΑΕΙ έχουν την υποχρέωση να δημοσιεύουν ετησίως και απολογιστικά εκθέσεις με το ύψος των εσόδων και την κατανομή των δαπανών των ΠΜΣ ανά κατηγορία. Στις εκθέσεις θα συμπεριλαμβάνονται όλες οι κύριες δαπάνες, καθώς και το ύψος των αμοιβών κι ο αριθμός των διδασκόντων που τις εισέπραξαν. Η πρώτη έκθεση θα αφορά απολογιστικά τα παραπάνω στοιχεία για την περίοδο 2012-16.

– Τα εξ ‘αποστάσεως μεταπτυχιακά θα πρέπει να ρυθμιστούν νομοθετικά. Για το σκοπό αυτό συντείνεται επιτροπή με εκπροσώπους της συνόδου των πρυτάνεων και του υπουργείου Παιδείας για τη διατύπωση των βασικών αρχών της νομοθετικής ρύθμισης.